ورزش منظم یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت سلامت قلب، بهبود خلق‌وخو و افزایش طول عمر است. اما مانند هر چیز دیگری، زیاده‌روی در آن می‌تواند نتایجی عکس به همراه داشته باشد. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که تمرینات شدید، به‌ویژه اگر بدون استراحت و تغذیه کافی انجام شوند، ممکن است موجب اختلال در تعادل هورمون‌های بدن شوند.
ثبت نام در کلاس‌های یوگا آسانا 
دکتر نیکی کی، پژوهشگر اندوکرینولوژی ورزشی و نویسنده کتاب هورمون‌ها، سلامت و توان بالقوه انسان می‌گوید:
ورزش در حالت عادی باعث بهبود عملکرد هورمون‌ها می‌شود؛ از افزایش هورمون رشد گرفته تا تنظیم قند خون، افزایش دوپامین و سروتونین و حتی تقویت ترشح استروژن و تستوسترون.
با این حال، تأثیر ورزش بر هورمون کورتیزول پیچیده‌تر است. اگرچه فعالیت بدنی معمولاً باعث کاهش سطح کورتیزول می‌شود، اما تمرینات پرفشار مانند HIIT به طور موقت این هورمون را افزایش می‌دهند. یک فراتحلیل نشان داده که پس از HIIT، سطح کورتیزول برای ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بالا می‌رود و سپس به تدریج طی دو ساعت کاهش می‌یابد.
کی توضیح می‌دهد:
کورتیزول در اصل بد نیست؛ ما را صبح‌ها بیدار می‌کند و در شرایط خطر کمک می‌کند. اما وقتی بیش از حد و مداوم بالا باشد، می‌تواند به بدن آسیب بزند.
یکی از موارد نگران‌کننده، انجام تمرینات پرفشار در ساعات ابتدایی روز و با معده خالی است. در این شرایط، بدن که در حالت طبیعی در حال ترشح کورتیزول است، با ورزش شدید تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرد. این وضعیت اگر به طور مداوم تکرار شود، می‌تواند باعث افزایش مزمن کورتیزول شود؛ شرایطی که بدن را در وضعیت «اضطرار» نگه می‌دارد و منجر به ذخیره چربی و جلوگیری از کاهش وزن می‌شود.
به گفته کی، افراد زیادی با این مشکل مواجه‌اند:
بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای که دچار کمبود انرژی نسبی در ورزش (RED-S) هستند، با وجود تمرینات شدید و تغذیه کم، کاهش وزن ندارند. دلیل آن هم افزایش بیش از حد کورتیزول است.
افزایش بیش از حد کورتیزول همچنین با کاهش هورمون رشد، کاهش استروژن و اختلال در عملکرد تخمدان‌ها همراه است. این وضعیت می‌تواند منجر به قطع قاعدگی (آمنوره)، اختلال در تخمک‌گذاری، مشکلات باروری، پوکی استخوان و حتی افزایش ریسک بیماری‌های قلبی و زوال عقل شود.
چه باید کرد؟
-
کی توصیه می‌کند تمرینات پرفشار با تغذیه مناسب همراه شوند—به‌ویژه کربوهیدرات‌ها.
-
ورزش با معده خالی در صبح ممنوع!
-
یک روز در هفته را به استراحت کامل اختصاص دهید.
-
تنوع در برنامه تمرینی ایجاد کنید؛ یوگا، پیلاتس، تمرینات مقاومتی یا حتی پیاده‌روی دوستانه.
جمع‌بندی
ورزش‌های پرفشار مانند HIIT می‌توانند ابزار قدرتمندی برای تناسب اندام باشند، اما تنها زمانی که در کنار تغذیه مناسب، تنوع تمرینی و استراحت کافی انجام شوند. کلید حفظ تعادل هورمونی، ایجاد تعادل بین فشار و بازیابی است.
منبع: mindbodygreen
دیدگاهتان را بنویسید