در حالی که بسیاری از مردم با بی‌خوابی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یک روش معروف به «خواب نظامی» وعده می‌دهد که تنها در دو دقیقه می‌توان به خواب رفت. این ادعا اگرچه عجیب به نظر می‌رسد، اما در میان تکنیک‌های غیردارویی خواب، توجه زیادی به خود جلب کرده است.
مطابق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا (CDC)، حدود ۱۵ درصد از بزرگسالان با بی‌خوابی هنگام به خواب رفتن مواجه هستند. این وضعیت که به آن «بی‌خوابی شروع خواب» گفته می‌شود، می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد. در همین راستا، بسیاری به دنبال راهکارهایی سریع و مؤثر برای خوابیدن هستند.
ثبت نام در کلاس‌های یوگا آسانا 
روش خواب نظامی چیست؟
روش خواب نظامی شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌های آرام‌سازی و تجسم ذهنی است که ادعا می‌شود در نیروهای نظامی — به‌ویژه خلبانان جنگنده — برای به خواب رفتن سریع در شرایط بحرانی به کار می‌رود. با وجود نبود شواهد علمی درباره منشأ دقیق این روش، عناصر آن بر مبنای اصول روان‌شناسی خواب قابل دفاع هستند.
مراحل اجرای روش خواب نظامی
-
آرام‌سازی عضلانی: فرد در وضعیت درازکش به پشت قرار گرفته، چشمانش را می‌بندد و از پیشانی تا انگشتان پا به آرامی عضلات را شل می‌کند. تمرکز روی هر بخش از بدن و رها کردن تنش‌ها، مرحله اول این روش است.
-
تنفس عمیق: پس از آرام‌سازی عضلات، تنفس آرام و عمیق به کمک آزادسازی ذهن از افکار مزاحم کمک می‌کند. بازدم‌های طولانی‌تر از دم توصیه می‌شود.
-
تجسم ذهنی: فرد یک تصویر آرامش‌بخش در ذهن خود خلق می‌کند؛ مانند قایق‌سواری در رودخانه‌ای آرام یا تماشای موج‌های دریا. هدف، فروبردن ذهن در فضایی امن و آرام است.
آیا این روش واقعاً مؤثر است؟
به گفته دکتر آلینا تیانی، روان‌شناس خواب، هیچ مطالعه علمی روشنی درباره اثربخشی این تکنیک وجود ندارد. او می‌گوید:
این روش ممکن است شرایط ذهنی و جسمی لازم برای خواب را فراهم کند، اما تضمینی برای خواب رفتن فوری نیست.
او هشدار می‌دهد که تلاش برای خوابیدن در مدت زمان معین می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و اضطراب خواب را افزایش دهد — پدیده‌ای که برخی آن را «ارتوسومنیا» (orthosomnia) یا وسواس در کیفیت خواب نامیده‌اند.
راهکار جایگزین برای خواب نظامی
دکتر تیانی پیشنهاد می‌کند تنها زمانی به رخت‌خواب بروید که واقعاً احساس خواب‌آلودگی دارید، نه صرفاً خستگی. همچنین، رعایت بهداشت خواب از جمله کاهش نور آبی صفحه‌نمایش‌ها و زمان‌بندی منظم خواب، در بلندمدت مؤثرتر خواهد بود.
در نهایت، اگر بی‌خوابی ادامه‌دار است، مشورت با پزشک بهترین راه برای یافتن راهکار مؤثر است.
منبع: Cleveland Clinic
تست