حتی یوگی‌های حرفه‌ای هم در اوایل کارشان و وسط یک کلاس یوگا، کلمه‌ای از مربی‌شان شنیده‌اند که بیشتر شبیه یک ورد جادویی به نظر می‌رسیده تا اسم یک حرکت. ممکن است کلمه آدوموکها شوان آسانا! را بشنوید و همان‌طور که سعی می‌کنید بدنتان را در حالت درستی قرار دهید، در ذهنتان بگویید: آدومو… چی شد؟! این کلمات جادویی از زبان سانسکریت (Sanskrit) می‌آیند، زبانی باستانی و آهنگین که زبان مادری یوگاست.
در نگاه اول ممکن است این واژه‌ها کمی ترسناک یا حتی غیرضروری به نظر برسند. چرا نمی‌توانیم به‌جای این کلمات سخت، از معادل فارسی یا انگلیسی آنها استفاده کنیم؟ سؤال خوبی است اما حقیقت این است که این اصطلاحات فقط یک سری اسم ساده نیستند؛ آنها کلیدهایی برای ورود به دنیای عمیق‌تری از یوگا هستند. هر کلمه، حامل بخشی از فلسفه، انرژی و تاریخ این تمرین شگفت‌انگیز است.
ثبت نام در کلاس‌های یوگا آسانا
اصطلاحات پرکاربرد یوگا به زبان سانسکریت
قبل از اینکه لیست‌وار سراغ کلمات برویم، بیایید یک چیز را روشن کنیم: لازم نیست طوطی‌وار آنها را حفظ کنید بلکه آشنایی و درک حسی این واژه‌ها مهم است.
واژه‌های معروف مانند Asana، Pranayama، Dhyana
این کلمات، ستون‌های اصلی قصر یوگا هستند.
- آسانا (Asana): احتمالاً این کلمه به گوشتان خورده به‌خصوص که نام پلتفرم ما هم آسانا است! آسانا بیشتر از یک حرکت یا ژست فیزیکی است. ریشه این کلمه به معنای نشستن یا وضعیت باثبات و راحت است. پس هر بار که در یک آسانا قرار می‌گیرید، به دنبال پیدا کردن نقطه ارتباط تلاش و رهایی باشید؛ یک جایگاه محکم و در عین حال آرام.
- پرانایاما (Pranayama): این واژه از دو بخش تشکیل شده: پرانا (Prana) به معنی انرژی حیاتی یا نیروی زندگی و یاما (Yama) به معنی کنترل یا هدایت. پس پرانایاما یعنی هنر کنترل و هدایت تنفس و انرژی حیاتی. این تمرینات تنفسی، پلی هستند میان جسم و ذهن ما.
- دیانا (Dhyana): این همان چیزی است که ما اغلب به آن مراقبه یا مدیتیشن می‌گوییم. دیانا حالتی از آگاهی بی‌وقفه و تمرکز عمیق است که در آن، ذهن بدون تلاش، آرام و متمرکز باقی می‌ماند.
اصطلاحات مربوط به حرکات (مثلاً Tadasana، Savasana)
هر حرکت در یوگا، داستانی برای گفتن دارد. نام سانسکریت این حرکات معمولاً از طبیعت، حیوانات یا اسطوره‌ها الهام گرفته شده و دانستن آن علاوه بر اینکه اطلاعات جذابی می‌دهد به شما کمک می‌کند تا با حس عمیق‌تری حرکت را اجرا کنید.
- تاداسانا (Tadasana): تادا (Tada) در سانسکریت به معنی کوه و تاداسانا حرکت کوه است. دفعه بعد که در این آسانا ایستادید، فقط ژست آن را نگیر! تصور کنید که مثل یک کوه، استوار، پابرجا و باوقار هستید. پاهایتان ریشه در زمین دارد و سرتان به آسمان نزدیک میشود.
- شاواسانا (Savasana): شاید عجیب‌ترین نام مال این حرکت باشد! شاوا (Shava) به معنی جسد است. چرا حرکت جسد؟ چون شاواسانا فرصتی برای رهایی مطلق است؛ مرگ موقت تنش‌ها، افکار مزاحم و تمام چیزهایی که به آنها چسبیده‌ایم. پذیرش این رهایی کامل، یکی از عمیق‌ترین تمرینات در هر کلاس یوگا حضوری عمومی است.
اصطلاحات ذهنی و معنوی مثل Moksha، Dharma
فلسفه یوگا با مفاهیمی گره خورده که به کل زندگی علاقه‌مندان آن معنا می‌دهد.
- موکشا (Moksha): به معنی رهایی یا آزادی. این آزادی، فقط آزادی فیزیکی نیست بلکه رهایی از چرخه رنج‌ها، باورهای محدودکننده و الگوهای تکراری ذهن است.
- دارما (Dharma): این کلمه معانی زیادی دارد اما یکی از زیباترین تعابیر آن رسالت فردی یا مسیر درست زندگی است. دارما یعنی زندگی کردن در هماهنگی با حقیقت وجودی هر آدمی.
حالا که با چند واژه کلیدی آشنا شدیم، بیایید کمی عمیقتر شویم و ببینیم چطور درک این مفاهیم می‌تواند تجربه ما را غنی‌تر کند. این کلمات فقط برچسب نیستند بلکه هر کدام دریچه‌ای به یک مفهوم گسترده‌تر هستند.
معنی واژه آسانا (Asana) و نقش آن در یوگا
همان‌طور که اشاره کردیم، آسانا به معنای یک وضعیت پایدار و راحت است. در متون کلاسیک مانند یوگا سوترا (Yoga Sutras of Patanjali)، پاتانجلی می‌گوید آسانا باید هم استیرا (Sthira) یعنی استوار و محکم باشد و هم سوکها (Sukha) یعنی راحت و لذت‌بخش. این یعنی در هر حرکت یوگا، ما به دنبال تعادلی جادویی بین این دو کیفیت هستیم. هدف، شکنجه‌دادن بدن برای رسیدن به یک شکل خاص نیست بلکه پیدا کردن آرامش در دل چالش است.
پرانایاما (Pranayama)؛ تنفس آگاهانه در یوگا
تنفس، اولین و آخرین کاری است که در زندگی انجام می‌دهیم اما چقدر به آن آگاهیم؟ پرانایاما به ما یادآوری می‌کند که نفس، فقط تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن نیست. نفس، حامل پرانا یا انرژی زندگی است. وقتی یاد می‌گیریم آگاهانه نفس بکشیم، در واقع یاد می‌گیریم انرژی‌مان را مدیریت کنیم. چه در یک کلاس یوگا آقایان که تمرکز بر قدرت است و چه در یک کلاس یوگا بانوان که ممکن است بر انعطاف و آرامش تأکید شود، پرانایاما قلب تپنده تمرین است.
مانترا (Mantra) و کاربرد آن در مراقبه
مانترا از دو بخش مَن (Man) به معنی ذهن و ترا (Tra) به معنی ابزار یا وسیله تشکیل شده است. پس مانترا یعنی ابزاری برای ذهن. مانتراها صداها، کلمات یا عباراتی هستند که با تکرار آنها، به ذهن سرگردان و پر از فکر، یک لنگرگاه می‌دهیم. معروف‌ترین مانترا، صدای اُم (Om) است که گفته میشود صدای آغازین خلقت و ارتعاش بنیادین هستی است. استفاده از مانترا به ما کمک می‌کند تا از سطح افکار روزمره عبور کرده و به سکوت عمیق‌تری دست پیدا کنیم.
چرا شناخت اصطلاحات یوگا اهمیت دارد؟
خب، همه این‌ها جالب بود اما آیا واقعاً لازم است این همه کلمه را یاد بگیرم تا یوگا کار کنم؟ جواب کوتاه: نه، لازم نیست اما جواب دقیق‌تر این است که دانستن این اصطلاحات، مثل داشتن یک نقشه گنج است. بدون نقشه هم می‌توانید دنبال گنج بگردید اما با نقشه، مستقیم سراغ آن خواهید رفت!
درک عمیقتر تمرین با دانستن معنای حرکات
وقتی می‌دانید ویرابادراسانا (Virabhadrasana) به نام یک جنگجوی اسطوره‌ای نام‌گذاری شده، دیگر فقط دست و پایتان را در یک حالت خاص قرار نمی‌دهید؛ شما قدرت، شجاعت و تمرکز آن اسطوره را در بدنتان احساس می‌کنید و بعد وارد حرکت جنگجو می‌شوید.
برقراری ارتباط معنوی با واژه‌ها و مانتراها
زبان سانسکریت یک زبان ارتعاشی است. یعنی خود صدای کلمات، حامل انرژی خاصی است. وقتی شما یک مانترا را تکرار می‌کنید یا نام یک آسانا را به زبان می‌آورید، فقط یک کلمه را نمی‌گویید بلکه با انرژی و تاریخی که پشت آن قرار دارد ارتباط برقرار می‌کنید. این کار می‌تواند تمرین شما را به یک تجربه معنوی و روحانی هم تبدیل کند.
یادگیری اصول فلسفی یوگا از طریق زبان سانسکریت
بسیاری از مفاهیم عمیق فلسفی یوگا، مانند دارما که پیش‌تر گفتیم، به‌راحتی قابل ترجمه به یک کلمه تنها در زبان‌های دیگر نیستند. آشنایی با این اصطلاحات به زبان اصلی، به شما کمک می‌کند تا بدون واسطه با این مفاهیم ارتباط برقرار کنید از و آنها در زندگی روزمره خودتان هم استفاده کنید.
چگونه اصطلاحات یوگا را بهتر یاد بگیریم؟
تا اینجا نظرتان راجع به یادگیری این اصطلاحات مثبت شده است؟ خبر خوب این است که برای این کار نیازی به ثبت‌نام در کلاس زبان سانسکریت ندارید. چند راه ساده و کاربردی وجود دارد که این مسیر را برایتان لذت‌بخش می‌کند.
- منابع آنلاین و اپلیکیشن‌های آموزشی: وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های زیادی وجود دارند که واژه‌نامه‌های یوگا همراه با تلفظ صوتی ارائه می‌دهند. یک جستجوی ساده شما را به دنیایی از منابع مفید می‌رساند. Yoga Journal’s Sanskrit Glossary و DoYogaWithMe جزو بهترین منابع برای یادگیری هستند.
- استفاده از فلش کارت‌ها و واژه‌نامه‌ها: برای خودتان فلش کارت درست کنید. روی یک طرف کارت، نام سانسکریت حرکت و روی طرف دیگر، معنی و تصویر آن را بنویسید. این یک روش کلاسیک و بسیار مؤثر برای یادگیری است.
- تمرین اصطلاحات در کلاس‌های یوگا: بهترین راه برای یادگیری هر زبانی، قرار گرفتن در محیط آن است. وقتی در یک کلاس یوگا شرکت می‌کنید، به کلماتی که مربی به کار می‌برد با دقت گوش دهید. اگر چیزی را متوجه نشدید، نترسید و سؤال کنید!
نتیجه‌گیری
در نهایت، زبان سانسکریت در یوگا چیزی شبیه رمز یا یک مانع برای ورود نیست بلکه دعوت‌نامه است. دعوتی برای عمیقتر شدن، برای فهمیدن ریشه‌ها و برای برقراری ارتباطی فراتر از حرکات فیزیکی. این واژه‌ها به ما یادآوری می‌کنند که یوگا یک سنت باستانی و جهانی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر تاریخ به هم پیوند داده است.
دفعه بعد که در کلاس، مربی نام سانسکریت حرکتی را گفت، به‌جای نگرانی، لبخند بزنید. شما دیگر یک غریبه نیستید. شما در حال یادگیری زبان روح یوگا هستید. سفری که هر قدمش، آگاهی و هر کلمه‌اش، معناست. در پلتفرم آسانا، مربیان ما شما را در این سفر راهنمایی می‌کنند تا بتوانید کلاس و سبکی را پیدا کنید که نه فقط با جسم بلکه با روح هم صحبت کند.
دیدگاهتان را بنویسید