آیا هنگام مطالعه یا کار، ناخودآگاه گوشی‌تان را چک می‌کنید؟ آیا بین کارهای مختلف بارها جا‌به‌جا می‌شوید و تمرکز کافی ندارید؟ این موضوع دیگر فقط یک حس شخصی نیست؛ بلکه پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که تمرکز انسان در دنیای دیجیتال امروز به‌شدت افت کرده است. طبق تحقیقاتی که توسط دکتر گلوریا مارک، استاد دانشگاه کالیفرنیا ایرواین، انجام شده، افراد در سال ۲۰۰۳ حدود ۲.۵ دقیقه می‌توانستند روی یک صفحه یا وظیفه تمرکز کنند. اما در سال‌های اخیر این عدد به تنها ۴۷ ثانیه رسیده است.
این افت توجه نه‌تنها در افراد بزرگسال بلکه در کودکان نیز به شکل چشم‌گیری دیده می‌شود. مطالعه‌ای در نشریه Frontiers in Cognition نشان می‌دهد که تمرکز کودکان هنگام انجام یک فعالیت به‌طور متوسط بیش از ۲۷ درصد کاهش می‌یابد. این کاهش حتی در کودکانی که به اختلالاتی نظیر ADHD مبتلا نیستند، مشاهده شده است.
ثبت نام در کلاس‌های یوگا آسانا 
انفجار اطلاعات و بحران تمرکز
یکی از دلایل اصلی کاهش تمرکز در انسان‌های امروزی، انفجار اطلاعات است. در دنیایی که هر لحظه با پیامک‌ها، اعلان‌ها، شبکه‌های اجتماعی و محتوای جدید مواجه هستیم، ذهن ما فرصت پردازش عمیق را از دست داده است. مطالعه‌ای در نشریه Nature Communications نشان می‌دهد که توجه جمعی مردم نسبت به موضوعات ترند نیز کوتاه‌تر شده و تمایل به سطحی‌خوانی افزایش یافته است.
پژوهشگران این پدیده را تسریع اجتماعی می‌نامند؛ جایی که جریان اطلاعات آن‌قدر سریع و سنگین است که ذهن حتی فرصت علاقه‌مندی عمیق به یک موضوع را پیدا نمی‌کند. ترندهای توییتر و جست‌وجوهای گوگل طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ به‌طرز محسوسی عمر کوتاه‌تری یافته‌اند.
تمرکز در گروه‌های سنی مختلف
مطالعه‌ای جامع روی افراد ۷ تا ۸۵ ساله نشان می‌دهد که جوانان حدود ۷۶ ثانیه تمرکز دارند، در حالی که کودکان تنها ۲۹.۶۱ ثانیه و افراد مسن حدود ۶۷ ثانیه می‌توانند روی یک فعالیت باقی بمانند. این نشان می‌دهد که کاهش تمرکز نه‌تنها پدیده‌ای مربوط به کودکان است و نه تنها به عوامل روان‌شناختی، بلکه به محیط دیجیتالی که در آن زندگی می‌کنیم، مربوط می‌شود.
عوارض کاهش تمرکز و بازمانده‌ی ذهنی
دکتر گلوریا مارک در کتاب خود با عنوان Attention Span توضیح می‌دهد که هر بار که وظایف را عوض می‌کنیم، مقداری از تمرکز قبلی در ذهن باقی می‌ماند که به آن بازمانده‌ی توجه (Attention Residue) گفته می‌شود. این بازمانده ذهن را خسته و پراکنده کرده و باعث کاهش بهره‌وری می‌شود. در نتیجه ما نه‌تنها کارها را ناقص انجام می‌دهیم بلکه احساس استرس و نارضایتی بیشتری نیز تجربه می‌کنیم.
۵ راهکار علمی برای تقویت تمرکز
خبر خوب این است که کاهش تمرکز برگشت‌پذیر است. شما می‌توانید با راهکارهایی ساده ولی علمی، ذهن‌تان را دوباره تربیت کنید.
۱. تمرین تک‌وظیفگی (Single-tasking)
تمرکز روی یک کار برای حداقل ۲۰ دقیقه باعث تقویت عضله ذهنی می‌شود. گوشی را کنار بگذارید، اعلان‌ها را خاموش کنید و فقط روی همان فعالیت بمانید.
۲. فضای بدون مزاحمت ایجاد کنید
وجود موبایل یا تلویزیون در محیط کار باعث تحریک ذهن و کاهش تمرکز می‌شود. محیطی خلوت و آرام برای انجام کارهای فکری انتخاب کنید.
۳. استراحت‌های کوتاه بین کار
استراحت‌های هدفمند ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای بدون صفحه‌نمایش به ذهن فرصت بازیابی می‌دهد و تمرکز بعد از آن بیشتر می‌شود.
۴. از چندوظیفگی پرهیز کنید
مطالعات نشان داده‌اند که چندوظیفگی کارایی را کاهش داده و باعث خستگی ذهنی می‌شود. تمرکز روی یک وظیفه، نتیجه بهتری خواهد داشت.
۵. مدیتیشن و ذهن‌آگاهی
تنها ۱۰ دقیقه تمرین روزانه ذهن‌آگاهی (Mindfulness) می‌تواند باعث بهبود توجه و کاهش اضطراب ناشی از اطلاعات اضافی شود.
کاهش تمرکز پدیده‌ای جهانی و مستند است. اما این پایان راه نیست. اگر بدانیم چرا ذهن‌مان پریشان است و چه ابزارهایی برای بازیابی تمرکز در اختیار داریم، می‌توانیم در دنیای پر از حواس‌پرتی امروز، آرامش و کارایی بیشتری را تجربه کنیم. با انجام همین پنج قدم ساده، ذهن‌تان را دوباره به سوی حضور، توجه و کیفیت هدایت کنید.
منبع: Wake up World
دیدگاهتان را بنویسید